Балалар үшін:

• Өрт сөндіру қызметіне қоңырау шалып, ересектерге хабарлаңыз.

Ересектер үшін:

• Өрт сөндіру қызметіне қоңырау шалыңыз («101» немесе «112»).
• Егер өрт бірінші қабатта болып, есік немесе терезені ашу мүмкін болса, оларды сындырып көріңіз.
• Есікті ашқанда, босағадан алысырақ тұрыңыз, себебі желдің бағытына қарай жалын лап етуі мүмкін.
• Егер есікті ашқан кезде жалын көрінбесе, бірақ түтін болса, онда тыныс алу жолдарын дымқыл шүберекпен жауып, еңкейіп немесе еңбектеп ішке кіріп көруге болады.
• Егер тыныс алу қиын болса, тізерлеп немесе жорғалап қозғалыңыз – төменде түтін аз болады.
• Ғимаратқа кірмес бұрын, ішінде кім болуы мүмкін екенін нақтылаңыз.
• Балаларды жасырынатын қараңғы жерлерден іздеңіз (диванның астында, үстелдің астында және т.б.).
• Қарт немесе науқас адамдарды төсек үстінен немесе еденнен іздеңіз.
• Табылған адамдарды мүмкіндігінше тез арада далаға шығарыңыз.
• Медицина қызметкерлері келгенге дейін зардап шеккендерге алғашқы көмек көрсетіңіз.

Автокөлік өртінің себептері:

• Темекі шегу, өшірілмеген сіріңке немесе темекі тұқылы.
• Қысқа тұйықталу.

Көліктің жану белгілері:

• Кабинада жанармайдың немесе күйген резеңкенің иісі пайда болуы.
• Капоттың астынан түтін шығуы.

Егер көлік өртенсе, не істеу керек:

• Көлік астына төгілген жанармай өртенген жағдайда өрт сөндіргішті пайдаланып, көбікті немесе ұнтақты жалын ошағының шетінен ортасына қарай бағыттап себіңіз.
• Капоттың астында от тұтанған болса, оны абайлап ашыңыз – жақсысы, бүйір жағынан таяқ немесе темір құралмен, себебі жалын кенеттен лап етуі мүмкін.
• Өрт сөндіргішті ең қатты жанып жатқан жерге бағыттаңыз немесе жалынды брезентпен жабыңыз, құммен, жұмсақ топырақпен, қармен көмкеріңіз немесе сумен өшіріңіз.
• Егер өртті тез өшіру мүмкін болмаса, қауіпсіз қашықтыққа алыстаңыз, себебі жанармай багы жарылуы мүмкін.
• Өрт сөндірушілер келгенше, жақын тұрған көліктерге су шашып, олардың отқа орануына жол бермеңіз немесе оларды жақын маңдағы адамдардың көмегімен жылжытыңыз.
• Егер жанып жатқан көліктің ішінде адам қалып қойса және есіктер ашылмаса, есікті сындыруға немесе терезені (монтировка, тас немесе аяқпен) сындырып ашуға тырысыңыз.
• Зардап шеккен адамды көліктен шығарып, дереу «жедел жәрдем» шақырыңыз. Алғашқы медициналық көмек көрсетіңіз немесе тоқтаған көлікпен жақын жердегі медициналық мекемеге жеткізіңіз. Көліктің нөмірін есте сақтап немесе жазып алыңыз.
• Өрт сөндірілгеннен кейін жағдай туралы жақын жердегі жол полициясы бөліміне хабарлаңыз.

Тыйым салынады:

• Егер үсті-басыңыз жанармайға малынып немесе майлы болса, өртті сөндіруге кірісуге болмайды.
• Жанып жатқан көлікке отырып, оны оталдырып, қауіпсіз жерге айдап кетуге тырысуға болмайды.
• Егер автокөлік толықтай жалынға оранса, оған 10 метрден жақындауға болмайды, өйткені ол кез келген сәтте жарылуы мүмкін.
• Өрт қауіпті аймақтың радиусы кемінде 10 метр болуы тиіс, сол аймақта адамдардың болуына тыйым салынады.

Егер ұшақ бортында өрт орын алса, сабыр сақтаңыз, экипаж мүшелерінің нұсқауларын мұқият тыңдап, оларды нақты орындаңыз.

Ұшақтағы өрт кезінде әрекеттер:

• Ұшақтағы өрт кезінде ең үлкен қауіп жалын емес, түтін болып табылады. Тыныс алу жолдарыңызды тығыз шүберекпен жабыңыз.
• Мақта немесе жүн маталардан жасалған киім бөлшектері арқылы тыныс алыңыз, мүмкін болса, оларды суға малып алыңыз.
• Шығу есігіне қарай еңкейіп немесе еңбектеп қозғалыңыз, себебі төменгі бөлікте түтін аз болады.
• Ашық дене бөліктерін жалыннан қорғау үшін қолда бар киімдерді, жамылғыны пайдаланыңыз.
• Ұшақ қонғаннан және толық тоқтағаннан кейін, жарылу қаупі жоғары болғандықтан мүмкіндігінше тезірек жақын орналасқан шығу есігіне бағытталыңыз.
• Егер жол жабық болса, креслолар арқылы өтіңіз, олардың арқалығын төмен түсіре отырып, қозғалыңыз.
• Қол жүгіңізді қалдырыңыз және жақын жерде ашық от немесе түтін бар люктерден шығудан аулақ болыңыз.
• Ұшақтан шыққаннан кейін одан мүмкіндігінше алыс қашықтыққа кетіңіз және басқа адамдардан қашық жерде жерге жатып, басыңызды қолдарыңызбен жабыңыз, себебі жарылыс болуы мүмкін.

Көп жағдайда вагондағы өрт пойыз қозғалып бара жатқан кезде орын алады. Сабыр сақтап, дүрбелеңге жол бермеген жағдайда жолаушылар вагоннан шамамен 1,5 минут ішінде шыға алады.

Поезда өрт шыққанын байқасаңыз:

• Вагон жолсерігіне дереу хабарлаңыз.
• Ұйықтап жатқан жолаушыларды оятып, тыныштық сақтауды сұраңыз.
• Тыныс алу жолдарын суға малынған шүберекпен жабыңыз.
• Егер пойыз қозғалыста болса, көрші вагонға өтіңіз, мүмкіндігінше пойыздың қозғалыс бағытына қарай.
• Егер пойыз тоқтаған болса, мүмкіндігінше теміржол рельстері жоқ жаққа түсіңіз.
• Жартылай бос вагондарда еңкейіп немесе тізерлеп қозғалуға тырысыңыз, себебі түтін еденге жақын аймақта аз болады.

Егер жалын шығу жолдарын жауып тастаса:

• Купеге немесе дәретханаға кіріңіз.
• Ішке кіргеннен кейін есікті мықтап жабыңыз және терезені ашыңыз.
• Көмек күтіп, дауыспен немесе есікке ұрып белгі беріңіз.

Егер өртті сөндіру мүмкін болмаса:

• Пойызды «тоқтату кран» арқылы тоқтатыңыз.
• Есіктерді ашыңыз, терезелерді сындырыңыз.
• Балаларға, қарттарға және зардап шеккендерге эвакуациялануға көмектесіңіз.
• Вагоннан шығып, қауіпсіз қашықтыққа алыстаңыз және іште адамдар қалмағанына көз жеткізіңіз.

Тыйым салынады:

• Дүрбелеңге түсуге болмайды.
• Вагондағы терезелерді ашпаңыз, себебі ауа ағыны жалынды күшейтіп жіберуі мүмкін.

Балаларға арналған әрекеттер:

• Өрт сөндіру қызметіне қоңырау шалып, ересектерге хабарлаңыз.
• Егер кіреберіске кірген кезде түтін байқасаңыз, тез арада ғимараттан шығып, көшеге шығыңыз.
• Егер пәтерден шыққан кезде кіреберісте түтін байқасаңыз, алдымен оның қайдан шыққанын анықтауға тырысыңыз.
• Егер түтін жоғары қабаттардан келсе және шығу жолы ашық болса, кіреберістен тезірек кетіңіз.
• Егер қалың түтінге тап болсаңыз, дереу қайтадан пәтерге кіріп, есікті мықтап жабыңыз.
• Есіктің саңылаулары мен желдеткіш саңылауларын дымқыл шүберекпен жабыңыз, түтін кіріп жатса, кіреберістен алыс бөлмеге өтіңіз.
• Балконға шығып, көмек сұрап, өтіп бара жатқан адамдардың назарын аударыңыз, өрт сөндірушілердің келуін күтіңіз.
• Өз орныңыз туралы өрт сөндірушілерге, ата-анаңызға немесе ересектерге хабарлаңыз.
• Өрт сөндірушілер келмейінше қауіпсіз жерде болыңыз.
• Түтін шыққан кіреберіске немесе жертөлеге кіруге қатаң тыйым салынады.

Ересектерге арналған әрекеттер:

• Өрт сөндіру қызметіне дереу хабарлаңыз («101» немесе «112»).
• Егер түтін қою болмаса және тыныс алу мүмкін болса, жану көзін анықтауға тырысыңыз (пәтер, пошта жәшігі, қоқыс жинайтын орын және т.б.).
• Өрт пен түтін кіреберісте әрдайым төменнен жоғары қарай таралады.
• Егер жанған ошақты тапсаңыз, оны көршілердің көмегімен қолда бар құралдармен сөндіруге тырысыңыз.
• Егер өртті сөндіру мүмкін болмаса, көршілерді ескертіп, дүрбелең тудырмай, баспалдақ немесе балкондағы эвакуациялық баспалдақ арқылы көшеге шығыңыз.
• Түтін басқан жерлерден өтуде тынысыңызды ұстап, мұрын мен ауызды дымқыл шүберекпен жабыңыз.
• Егер түтін пәтерден шығып жатса және іштен айқай естілсе, өрт сөндірушілер келгенге дейін есікті сындыру қажет.
• Бірақ есіңізде болсын, пәтердің кіреберісінде от болуы мүмкін, сондықтан есікті ашқанда жалын лап етуі мүмкін.
• Сондай-ақ, есікті сындыру ауаның кіруін арттырып, жалынның өршуіне себеп болуы мүмкін.
• Егер қалың түтінге тап болсаңыз, дереу пәтерге қайтып, есікті мықтап жабыңыз.
• Есіктің саңылаулары мен желдеткіш арналарын дымқыл шүберекпен жабыңыз.
• Егер түтін бәрібір ішке кірсе, кіреберістен бөлмеге өтіп, балконға шығып көмек сұраңыз.
• Зардап шеккендер болса, жедел жәрдем шақырыңыз («103»).
• Егер 10 қабаттан жоғары үйде тұрсаңыз, қауіпсіздік шараларына назар аударыңыз:
• Ғимаратта түтіннен қорғалған баспалдақтар, түтінді шығару жүйелері және ішкі өртке қарсы крандар болуы керек.
• Бұл жабдықтың жарамдылығын бақылау қажет және ақау болған жағдайда диспетчерлік қызметке хабарлау керек.
• 9 қабатты үйлерде балкондарда өрттен эвакуациялау үшін металл баспалдақтар қарастырылған, сондықтан люктерді ешқашан жабуға немесе баспалдақтарды алып тастауға болмайды.

Егер жертөледе түтін немесе өрт байқалса:

• Өрт сөндіру қызметіне дереу қоңырау шалыңыз («101» немесе «112»).
• Жертөлеге кіруге тырыспаңыз, себебі бұл өте қауіпті және қайғылы жағдайға әкелуі мүмкін.
• Егер бірінші қабаттағы пәтеріңізге түтін кіре бастаса, терезелерді ашыңыз (бірақ кіреберіске шығатын есікті ашпаңыз), содан кейін үйден шығып, көршілерді ескертіңіз.
• Өрт сөндірушілер келгенше көшеде күтіңіз.
• Егер жертөлеге кіріп кетсеңіз немесе өрт кезінде ішінде қалып қойсаңыз,
• Еңкейіп немесе еңбектеп қозғалыңыз, өйткені төменде түтін аз болады.
• Тыныс алу үшін дымқыл шүберекті қолданыңыз.
• Егер жолдан адасып қалсаңыз, түтіннің тартылу бағытын тексеріңіз – бұл әдетте есік жаққа қарай тартылады.

Есте сақтаңыз!

• Жертөледе өрт шыққан кезде, ауа кірісі аз болғандықтан өте жоғары температура пайда болады, сондықтан температура мен қабырға арқылы бағдар алуға тырысыңыз.
• Егер шығу жолын таба алмасаңыз, үміт үзбеңіз – жол өтетін жерге жатып, өзіңізді тығыз мата немесе киіммен жабыңыз.
• Ерте ме, кеш пе құтқарушылар сізді табады.
• Егер қатты түтін басқан дәліз арқылы шығуға тырыссаңыз (бұл өте қауіпті), онда тығыз дымқыл мата жабыңыз және еңкейіп немесе еңбектеп қозғалыңыз.
• Қалың мата сізді түтіннен қорғайды және жоғары температура мен ашық жалынның кішігірім ошақтарынан өтуге мүмкіндік береді.
• Егер жанып жатқан жалын сізге жақындаса, дереу жерге құлап, басыңызды мата немесе киіммен жабыңыз және бір сәтке тыныс алмаңыз, себебі ыстық ауа тыныс алу жолдарыңызды күйдіріп жіберуі мүмкін.

Ас үйдегі өрттің негізгі себептері:

• Темекі шегу, өшірілмеген сіріңке немесе темекі тұқылы.
• Электр сымдарының қысқа тұйықталуы.
• Бұзылған электр құрылғыларын пайдалану.
• Қараусыз қалдырылған қосулы электр құралдары мен пештер.
• Тамақ дайындау кезінде және пештер мен электр құралдарын қолданғанда өрт қауіпсіздігі ережелерін бұзу.
• Балалардың сіріңкемен ойнауы.
• Жанғыш сұйықтықтарды, газ баллондарын, майлы шүберектерді және жанғыш заттарды сақтау.
• Ас үйді қажетсіз заттармен, ескі жиһазбен, қағаз-қалдықтармен толтыру.
• Тамақ дайындау үшін ашық отты пайдалану (мысалы, көмірмен кәуап дайындау).
• Алкогольді тұтыну.

Ас үйдегі өрт кезінде әрекеттер:

• Егер май (кастрөлде немесе табада) тұтанып кетсе, газ бен электр қуатын ажыратыңыз.
• Отты сөндіру үшін таба немесе кастрөлдің қақпағын, дымқыл шүберекті жабыңыз және оны толық суығанша ашпаңыз, әйтпесе жалын қайта лап етуі мүмкін.
• Қалың матадан жасалған шүберекті (ас үйде әрдайым болуы тиіс) қолыңызды күйіп қалудан қорғау үшін пайдаланыңыз. Одан кейін жалынның оттегімен байланысын үзу үшін оны абайлап жанған заттың үстіне жабыңыз.
• Егер жанып жатқан май немесе майлы заттар еденге немесе қабырғаға төгілсе, оны кір жуғыш ұнтақпен сөндіріңіз (ол ұнтақты өрт сөндіргіш сияқты әрекет етеді).
• Егер пештің спиралі қатты қызып кетсе, алдымен оны өшіріңіз, содан кейін суға малынған шүберекпен жабыңыз.
• Егер электр құрылғысы жанса немесе қысқа тұйықталу орын алса, электр қуатын ажыратыңыз.

Тыйым салынады:

• Балаларға өртті өз бетінше сөндіруге тыйым салынады.
• Жанып жатқан майды немесе электр құралдарын сумен сөндіруге болмайды.
• Өрт толық сөнгенге дейін терезелерді ашуға болмайды (оттегінің кіруі жалынды күшейтуі мүмкін).
• Ас үйде жанғыш сұйықтықтарды, газ баллондарын, шүберектерді және басқа жанғыш заттарды сақтауға болмайды.
• Ашық отты пайдаланып тамақ әзірлеуге болмайды (мысалы, бөлмеде кәуап дайындау).

Қауіпсіздік шаралары:

• Ас үйде әрдайым жұмыс істейтін өрт сөндіргіш пен қалың мата (асбестті шүберек) ұстаңыз.
• Тек жұмыс істеп тұрған және қауіпсіз электр құрылғыларын пайдаланыңыз.
• Үйден шығар алдында барлық электр құралдарын розеткадан ажыратыңыз, ал электр шәйнектерді тұғырынан алыңыз.
• Тамақ дайындау кезінде қауіпсіздік шараларын сақтаңыз; пеш түріне сәйкес келетін арнайы ыдыстарды пайдаланыңыз.

Өрт кезінде әрекеттер:

• Сабыр сақтаңыз. Дүрбелеңсіз және ақылмен әрекет ету қауіпті азайтады.
• Өрт сөндіру қызметіне хабарласыңыз – қалалық телефоннан «101, 112», ұялы телефоннан «112» нөміріне қоңырау шалыңыз.
• Диспетчерге нақты ақпарат беріңіз:
• Толық мекенжай (қала, көше, үй нөмірі, қабаты).
• Өрттің орналасқан жері, не жанып жатқаны және мүмкін себептері.
• Өзіңіздің аты-жөніңіз және телефон нөміріңіз.
• Балалар, қарттар және көмекке мұқтаж адамдарды сыртқа шығарыңыз.
• Балалар қорқып, шкафтарға, бұрыштарға тығылуы мүмкін – оларды дауыстап шақырыңыз.
• Егер өрт шағын болса, оны сөндіруге тырысыңыз:
• Сумен, дымқыл көрпемен немесе қалың шүберекпен.
• Егер өрт күшейіп кетсе, тез арада пәтерден шығыңыз.
• Заттарды жинауға уақыт жоғалтпаңыз – адам өмірінен қымбат ештеңе жоқ!
• Егер түтін бөлмені толтырса және тыныс алу қиын болса:
• Мата немесе орамалды сулап, ауыз бен мұрынды жабыңыз.
• Еңбектеп немесе тізерлеп қозғалыңыз, өйткені еденге жақын жерде түтін аз және температура төмен.
• Пәтерден шыққан кезде барлық есіктерді жабыңыз! Бұл жалынның таралуын баяулатады.
• Электр қуатын қалқан арқылы ажыратыңыз.
• Көршілерді өрт туралы ескертіңіз, есіктерін қағып, «Өрт!» деп айқайлаңыз.

Егер өз бетіңізше эвакуациялану мүмкін болмаса:

• Өрт сөндіру қызметіне қайтадан қоңырау шалыңыз, тіпті өрт сөндірушілер келсе де.
• Өзіңіздің өрттен оқшауланғаныңызды хабарлаңыз, қай қабатта, қай бөлмеде екеніңізді түсіндіріңіз.
• Өзіңізді түтін мен қызудан қорғаңыз:
• Пәтердің есіктерін мықтап жабыңыз.
• Су тигізілген орамал, көрпе немесе мата арқылы есік саңылауларын бітеп қойыңыз.
• Түтіннің үйге кіруін азайту үшін терезелерді жабыңыз, желдету тесіктерін жауып тастаңыз.
• Егер бөлме түтінге толса, еденге жатыңыз немесе еңбектеп жүріңіз – төменде ауа таза болады.
• Егер балкон немесе лоджия болса, сол жерге шығыңыз, есікті мықтап жабыңыз және көмек күтіңіз.
• Адамдардың назарын аударыңыз:
• Терезе жанында тұрып, қолыңызды бұлғаңыз, айқайлаңыз, жарқын мата немесе шам қолданыңыз.

Өрт кезінде не істеуге болмайды:

• Өрт сөндіру қызметін шақырмай тұрып, өздігінен жалынды сөндіруге тырыспау.
• Электр құралдарын сумен сөндірмеу, егер олар электр желісінен ажыратылмаса (ток соғу қаупі бар).
• Түтінді шығармақ болып, терезелер мен есіктерді ашпау (ауаның келуі жалынды күшейтеді).
• Лифтті пайдаланбау (түтін басып, тоқтап қалу қаупі бар).
• Жастықтар мен арқан көмегімен су ағар құбырлар арқылы түсуге тырыспау (құлау ықтималдығы өте жоғары).
• Терезеден секірмеу (2 қабаттан жоғары биіктіктен секіру ауыр жарақатқа немесе өлімге әкелуі мүмкін).

Пәтердегі өртке алдын ала дайын болыңыз:

• Маңызды құжаттарды тез қол жеткізуге болатын жерде сақтаңыз.
• Үйде өрт сөндіргіш ұстаңыз.
• Оны жасырын немесе қол жетпейтін жерге қоймаңыз.
• Қалай қолдану керектігін отбасы мүшелеріне үйретіңіз.

Лифттегі өрттің себептері:

• Лифт ішінде темекі шегу, өшірілмеген сіріңке немесе темекі тұқылы.
• Лифт еденіне немесе шахтаға тасталған темекі тұқылы.
• Балалардың сіріңкемен ойнауы.
• Электр сымдарының қысқа тұйықталуы.

Лифтте өрт шыққан жағдайда не істеу керек:

• Егер лифт кабинасында немесе шахтада түтін немесе жану белгілері байқалса, дереу «шақыру» түймесін басып, диспетчерге хабарлаңыз.
• Егер лифт қозғалыста болса, оны өзіңіз тоқтатпаңыз, толық тоқтағанын күтіңіз.
• Кабинадан шыққаннан кейін есіктерді қолдағы затпен бекітіңіз, осылайша басқа біреу лифтті шақырып, тұзаққа түспейтін болады.
• Егер қысқа тұйықталу салдарынан лифт қабаттар арасында тоқтап қалса және өрт сыртта болса,
• Айқайлап, қабырғаға соғып, көмек шақырыңыз.
• Зонт, кілт немесе басқа да заттардың көмегімен автоматты есіктерді ашуға тырысыңыз.
• Көршілерден көмек сұраңыз.
• Егер лифттің есіктері автоматты емес болса,
• Ішкі есікті ашып, қабат есігінің сыртқы ролигін басу арқылы есікті іштен ашуға болады.
• Шахтаға құлап кетпеу үшін өте сақ болыңыз!
• Егер лифттен шығу мүмкін болмаса,
• Тыныс алу жолдарыңызды дымқыл орамалмен немесе киімнің жеңімен жабыңыз.
• Мүмкіндік болса, матаны суға, сүтке немесе басқа сұйықтыққа малып алыңыз.
• Егер өрттің ошағы кішкентай болса және оны сөндіруге мүмкіндік болса,
• Тығыз құрғақ шүберек, көмірқышқыл немесе ұнтақты өрт сөндіргіш, құрғақ құм немесе топырақ (мысалы, гүл құмырасынан) қолданыңыз.
• Лифтте немесе шахтада өрт байқалған жағдайда дереу өрт сөндіру қызметіне хабарласыңыз:
• Қалалық телефоннан «01» нөміріне қоңырау шалыңыз.
• Ұялы телефоннан «101» немесе «112» нөміріне хабарласыңыз.

Лифтте өрт кезінде тыйым салынады:

• Егер түтін немесе жану белгілері байқалса, лифтке кіруге болмайды – ол кенеттен қозғалып кетуі мүмкін.
• Балаларға өртті өз бетінше сөндіруге қатаң тыйым салынады!
• Ересектер суды пайдаланып лифттегі немесе шахтадағы өртті сөндіруге тырыспауы керек, себебі электр тогы соғу қаупі бар.

Гараждағы өрттің себептері:

• Темекі шегу, өшірілмеген сіріңке немесе темекі тұқылдары.
• Электр сымдарының қысқа тұйықталуы.
• Балалардың сіріңкемен ойнауы.
• Жанғыш сұйықтықтарды, газ баллондарын, майлы шүберектерді және басқа да жанғыш материалдарды дұрыс сақтамау.
• Гаражда жұмыстар жүргізу кезінде еңбек қауіпсіздігі талаптарын бұзу.
• Алкогольдік ішімдіктерді тұтыну.
• Гараж маңында от жағу немесе мангалда тамақ әзірлеу (көмірмен кәуап дайындау).
• Гараж шатырлары мен жертөлелерін қажетсіз заттармен толтыру.
• Өртті сөндіру қиын болуы мүмкін, себебі көп автокөлік иелері гараждарында жанғыш материалдар сақтайды.

Гаражда өрт шыққан жағдайда әрекеттер:

• Өрт сөндіру қызметіне дереу қоңырау шалыңыз («101» немесе «112»), көршілер мен жақын маңдағы адамдардан көмек сұраңыз.
• Өрттің немесе түтіннің алғашқы белгілерін байқаған кезде дереу өрт сөндірушілерге хабарлаңыз.
• Көршілермен бірге көлікті гараждан қолмен итеріп шығаруға тырысыңыз, себебі қозғалтқыш іске қосылмауы мүмкін және бұл сізді қауіпті жағдайға ұшыратуы мүмкін.
• Жалынның басқа гараждарға, жанармай канистрлеріне немесе газ баллондарына таралуына жол бермеңіз, өйткені бұл жарылысқа әкелуі мүмкін.
• Көрші гараждардағы өрт сөндіргіштерді, құмды, қарды, суды немесе қолда бар құралдарды пайдаланып отты өшіруге тырысыңыз.
• Судың немесе жанармайдың электр сымдарына түсуіне жол бермеңіз, себебі бұл қысқа тұйықталуға және қозғалтқыштың қызып кетуіне әкелуі мүмкін.
• Егер сіздің гаражыңыз сақтандырылған болса және ол өрттен зардап шексе, келтірілген залалды өтеу үшін өрт сөндірушілерден өрттің себебі туралы қорытынды алыңыз.

Өрттің себептері:

• Темекі шегу, өшірілмеген сіріңке немесе темекі тұқылы.
• От жағу.
• Балалардың сіріңкемен ойнауы.
• Жапырақтарды, қоқысты, ескі жиһазды және шүберектерді өртеу.
• Қоқыс жәшіктері мен терек мамығын қасақана өртеу.

Аулада өрт шыққан жағдайда әрекеттер:

• Өртті байқасаңыз, дереу өрт сөндіру қызметіне хабарласыңыз («101» немесе «112»), жағдай туралы ересектер мен көршілерге ескертіңіз.
• Кішкентай балаларды қауіпті аймақтан алып кетіңіз, өз қауіпсіздігіңізді ұмытпаңыз.
• Ересектермен бірге өрт ошағын оқшаулауға тырысыңыз, жалынның ағаш құрылыстарға және көліктерге таралуына жол бермеңіз.
• Егер көлік иелері болмаса және машиналарды жылжыту мүмкін болмаса, оларды су шашу арқылы салқындатыңыз, себебі жанармай багының жарылу қаупі бар.
• Өртті сөндіру үшін:
• Су шашатын шлангтарды, шелектердегі суды, құмды және өрт сөндіргіштерді қолданыңыз.
• Жанып жатқан көмір мен жанғыш сұйықтықтарды сумен сөндіру тиімсіз екенін есте сақтаңыз.
• Өрт сөндіру машиналарының келуі үшін ауланың ішкі жолдарын босатыңыз.
• Тұрғындардан терезелер мен желдеткіштерді жабуды, балкондардағы киімдерді жинауды сұраңыз.

Теледидардың жануына себеп болатын факторлар:

• Стандартқа сай емес сақтандырғыштарды («жучоктар») пайдалану.
• Теледидарды ұзақ уақыт қараусыз қосулы күйде қалдыру.
• Артқы панеліндегі саңылауларға бөгде заттардың түсуі (көбінесе балалардың әрекетінен).
• Теледидарды жылу батареясының жанына немесе жиһаз ішіне орналастыру, бұл оның нашар салқындатылуына әкеледі (электронды-сәулелік түтікшесінің қабығы жарылып, көкшіл түтін мен сықырлаған дыбыстар пайда болуы мүмкін).
• Кернеуі жоғары электр желісіне тұрақтандырғышсыз қосу.

Егер теледидар өртенсе, не істеу керек:

• Теледидарды немесе бүкіл пәтердегі электр қуатын ажыратыңыз.
• Өрт сөндіру қызметіне хабарласыңыз («101» немесе «112»).
• Егер теледидарды өшіргеннен кейін де жану жалғасса:
• Бүйірден тұрып, артқы панельдегі тесіктер арқылы су құйыңыз.
• Немесе оны қалың мата (көрпе, тығыз шүберек) арқылы жауып, оттегімен байланысын үзіңіз.
• Түтіннен уланбау үшін, бөлмедегі барлық адамдарды, әсіресе балаларды, дереу шығарыңыз.
• Бұл әрекеттерді басқа тұрмыстық электр құралдары өртенген жағдайда да қолдануға болады.

Егер адамның үстіндегі киім өртенсе, мүмкіндігінше тез арада жалынды өшіру керек.

• Адамды тоқтатыңыз – оны айқайлап ескертіңіз немесе жерге құлатыңыз.
• Жанып жатқан киімді шешіңіз немесе отты сөндіріңіз:
• Сумен құйыңыз (қыс мезгілінде қармен көміңіз).
• Егер су болмаса, тығыз мата немесе киімді жамылыңыз, бірақ басын жаппаңыз (тыныс алу жолдары күйіп қалмауы үшін).
• Түтігіп қалған матаны теріге қатты басып қоймаңыз, себебі жоғары температура теріні зақымдауы мүмкін.
• Егер жақын жерде ештеңе болмаса, адамды жерге құлатып, аунап, отты өшіруге көмектесіңіз.
• От сөнгеннен кейін зардап шеккен адамды таза ауаға шығарыңыз.
• Күйіп қалған жерлерді зақымдамауға тырысып, жанып кеткен киімді ақырын кесіп алып тастаңыз.

Егер сіздің киіміңіз жанса:

1. Тоқтаңыз.
2. Жанған киімді мүмкіндігінше тез шешіп тастаңыз.
3. Егер киімді шешу мүмкін болмаса, жерге жатып, домалаңыз, жалынды өшіруге тырысыңыз.
4. Жалынды өшіргеннен кейін киімді шешіп, күйген бөліктері қалмағанын тексеріңіз.
5. Егер күйік алсаңыз, жарақаттанған жерлерді зақымдамай, киімді ақырын шешуге көмек сұраңыз.